Kỳ họp thứ 15 thảo luận các kết quả chuyên đề giám sát của HĐND thành phố

Nâng cao năng lực quản lý dự án và công tác thẩm tra năng lực thực chất của nhà đầu tư

Hiện nay, trên địa bàn thành phố có nhiều dự án chậm triển khai, hạ tầng thi công dở dang, kéo dài dự án, chậm trễ tiến độ, chậm bàn giao gây bức xúc trong nhân dân; những dự án, khu đất chậm đưa đất vào sử dụng gây ô nhiễm môi trường, mất mỹ quan đô thị, đặc biệt là các dự án nằm trên các tuyến đường khu vực trung tâm thành phố gây bức xúc trong nhân dân và được nhiều cử tri rất quan tâm.

Chuyên đề giám sát của HĐND thành phố về tình hình thực hiện các dự án chậm triển khai, dự án chậm bàn giao, dự án chậm đưa đất vào sử dụng trên địa bàn thành phố có phạm vi rất rộng, bao gồm dự án chậm triển khai, dự án chậm bào giao và dự án, khu đất chậm đưa đất vào sử dụng trải dài qua 2 nhiệm kỳ, từ ngày 1-1-2016 đến 31-12-2022, và có những dự án đã kéo dài hơn 10 năm, thậm chí có những dự án đã triển khai từ trước năm 2016 nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thành; đồng thời, chuyên đề có tính tổng hòa, giám sát toàn diện các dự án có nguồn vốn đầu tư công và vốn đầu tư ngoài ngân sách.

Theo đó, địa bàn thành phố hiện có 225 dự án có nguồn vốn đầu tư công chậm triển khai, chậm tiến độ; 1.036 dự án, khu đất thuộc đối tượng kiểm tra tiến độ sử dụng đất; 131 dự án thuộc diện đã thi công hoàn thành từng phần hoặc toàn bộ công trình, đủ điều kiện bàn giao từng phần hoặc toàn bộ nhưng chậm bàn giao. Đối với dự án có nguồn vốn ngoài ngân sách, hiện có 19 dự án chưa triển khai; 11 dự án đang triển khai nhưng bị chậm tiến độ; 4 dự án nhà đầu tư chấm dứt hoạt động dự án theo quy định; 47 dự án đã đưa vào hoạt động một phần hoặc cơ bản hoàn thành, chuẩn bị đưa vào hoạt động hoặc đang triển khai trong thời gian tiến độ cho phép; ngoài ra, có 8 dự án được cấp Giấy chứng nhận đầu tư/Quyết định chủ trương đầu tư trước năm 2016 nhưng chậm triển khai.

Kết quả giám sát đánh giá, thời gian qua, UBND thành phố đã quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo khá quyết liệt trong công tác tổ chức triển khai các dự án, thực hiện rà soát khó khăn, vướng mắc của các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố và có các buổi làm việc trao đổi để tìm giải pháp tháo gỡ cho các nhà đầu tư. Qua đó, năm 2022-2023, UBND thành phố đã tháo gỡ các dự án có vướng mắc kéo dài nhiều năm, cấp, điều chỉnh chủ trương đầu tư cho nhiều dự án tồn tại kéo dài nhiều năm; đồng thời, đã rà soát, báo cáo các khó khăn vướng mắc các dự án liên quan đến pháp lý về đầu tư, đất đai tại các buổi làm việc với Đoàn công tác tháo gỡ các khó khăn vướng mắc của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công An, Bộ Xây dựng.

Thông qua giám sát cũng cho thấy nhiều tồn tại, hạn chế, do các nguyên nhân khách quan và chủ quan, trong đó có những hạn chế trong một thời gian dài không được xem xét, tìm giải pháp xử lý cụ thể, như: một số chủ đầu tư có năng lực quản lý, điều hành dự án còn hạn chế; công tác lựa chọn đơn vị tư vấn, nhà thầu chưa đáp ứng và phù hợp với thực tiễn, dẫn đến việc chậm hoàn thành hồ sơ, thủ tục, kéo dài tiến độ triển khai thực hiện dự án; có tình trạng nhà thầu chậm trễ, thiếu trách nhiệm trong việc lưu trữ hồ sơ công trình, không phối hợp khắc phục, sửa chữa các hư hỏng ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện bàn giao công trình theo đúng quy định.

Bên cạnh đó, công tác quản lý, phối hợp giữa các sở, ngành, địa phương và các đơn vị liên quan trong việc rà soát xử lý các dự án chậm triển khai, chậm bàn giao, chậm đưa đất vào sử dụng còn chưa chặt chẽ, chưa quy định trách nhiệm cụ thể trong việc phối hợp theo dõi, đôn đốc, chia sẻ thông tin liên quan. Tiến độ triển khai các đồ án quy hoạch phân khu, quy hoạch tái thiết đô thị một số khu vực chậm cũng là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến việc triển khai quy hoạch chi tiết các dự án để hoàn thiện các thủ tục triển khai thực hiện.

Đại biểu Lê Văn Dũng tham gia thảo luận tại phiên họp

Tham gia thảo luận tại phiên họp, đại biểu Đinh Vui đề nghị UBND thành phố tăng cường chỉ đạo các sở, ngành, địa phương và các đơn vị có liên quan nâng cao chất lượng và trách nhiệm trong công tác thẩm định năng lực tài chính, kinh nghiệm trong lựa chọn nhà đầu tư; việc quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch; chấp thuận/điều chỉnh chủ trương đầu tư, dự án; chuyển đổi mục đích sử dụng đất... đảm bảo đúng quy định của pháp luật.

“Cần phải nâng cao năng lực quản lý của các cấp chính quyền và năng lực thực sự của chủ đầu tư trong việc tổ chức thực hiện triển khai dự án. Nghiên cứu, đề xuất quy định mới, tiêu chí cụ thể để rà soát, thẩm tra năng lực thực chất của nhà đầu tư, đồng thời có giải pháp tuyên truyền, hướng dẫn các chính sách, quy định của pháp luật về đầu tư, đất đai, xây dựng, quy hoạch, công khai cho các tổ chức, cá nhân và người dân được rõ; tái kiểm tra các dự án đã được kiểm tra, cho phép gia hạn tiến độ nhưng chưa hoàn thành”, đại biểu Đinh Vui đề xuất.

Các ý kiến thảo luận cũng cho rằng, UBND thành phố cần chỉ đạo các cấp, các ngành thường xuyên, liên tục rà soát, cải cách, đơn giản hoá thủ tục hành chính và nâng cao tinh thần trách nhiệm trong công tác phối hợp xử lý công vụ liên quan đến việc lập các thủ tục về đầu tư, xây dựng, quy hoạch, đất đai, môi trường. Thường xuyên theo dõi, tích cực phối hợp tham gia ý kiến khi có yêu cầu trong việc xử lý các kiến nghị của thành phố liên quan đến việc chồng chéo, vướng mắc, chưa rõ ràng của quy định pháp luật về quy hoạch, đầu tư, đất đai, xây dựng nói chung và về xử lý các dự án chậm tiến độ nói riêng.

Theo đại biểu Lê Văn Dũng, UBND thành phố cần tăng cường rà soát, kiểm tra, thanh tra công tác bàn giao toàn bộ số lô đất, quỹ đất công từ các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật các khu dân cư, tái định cư từ nguồn vốn ngân sách, đảm bảo toàn bộ quỹ đất được bàn giao cho đơn vị quản lý theo quy định, tránh thất thoát, bỏ sót; đồng thời, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ sớm phê duyệt Nghị định liên quan đến công tác bàn giao dứt điểm các dự án.

Hoàn thiện cơ sở pháp tạo thuận lợi trong quản lý và triển khai hoạt động cho các đơn vị sự nghiệp công lập

Tính đến cuối năm 2022, tổng số đơn vị sự nghiệp công lập do UBND thành phố quản lý là 389 đơn vị, với gần 17.900 người làm việc trong các đơn vị, giảm 349 người so với năm 2021 và giảm 2.191 người so với năm 2016; trong đó, có 15 đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư, 38 đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên, 43 đơn vị tự bảo đảm một phần chi thường xuyên và 293 đơn vị do ngân sách nhà nước bảo đảm chi thường xuyên.

Hiện nay đã có 17/26 sở, ngành đơn vị ban hành danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước; UBND thành phố đã ban hành 7 Quyết định định mức kinh tế, kỹ thuật của các lĩnh vực; 16 bộ đơn giá quy định về giá đối với các dịch vụ thuộc thẩm quyền quyết định giá của UBND thành phố. Kết quả sau sắp xếp, sáp nhập giai đoạn năm 2018 đến năm 2021 đã giảm được 71 đơn vị sự nghiệp công lập, hoàn thành đúng lộ trình thời gian đặt ra (vượt chỉ tiêu 22 đơn vị).

Kết quả giám sát của HĐND thành phố về việc thực hiện quy định pháp luật về cơ chế tự chủ tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn thành phố cho thấy, việc thực hiện cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đã tạo quyền tự chủ, chủ động cho đơn vị trong việc quản lý chi tiêu tài chính, các đơn vị chủ động hơn trong việc chuyển đổi cơ chế hoạt động, tích cực khai thác nguồn thu hợp pháp, đổi mới cơ chế quản lý tài chính hiệu quả trong đơn vị; từng bước nâng cao thu nhập cho công chức, viên chức, người lao động trong các đơn vị sự nghiệp công lập.

Một số đơn vị sự nghiệp công lập có nguồn thu từ cơ chế tự chủ tài chính khá hiệu quả, đảm bảo đúng theo quy định và đang dần chuyển đổi mô hình hoạt động sang tự chủ một phần, tự chủ toàn bộ kinh phí hoạt động... từng bước giảm chi trực tiếp từ ngân sách đối với các đơn vị sự nghiệp công lập để tăng nguồn lực cho chi đầu tư phát triển.

Tuy nhiên, các đơn vị sự nghiệp công lập sau khi tổ chức sắp xếp lại mới dừng lại ở việc thu gọn đầu mối, mặc dù đã đạt chỉ tiêu về tinh giản biên chế theo quy định của Trung ương nhưng chưa thật sự nâng cao hiệu quả công việc. Công tác quản lý nhà nước đối với dịch vụ sự nghiệp công thường được đánh giá hiệu quả tập trung vào tiêu chí về tài chính, chưa có tiêu chí rõ ràng về chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của khách hàng khi sử dụng dịch vụ công vì còn thiếu các quy định của Trung ương.

Bên cạnh đó, việc xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật trong một số lĩnh vực tại địa phương gặp nhiều khó khăn, vướng mắc do cơ quan Trung ương ban hành chưa đầy đủ hoặc chưa sửa đổi, bổ sung định mức kinh tế - kỹ thuật, định mức chi phí. Một số nguồn thu sự nghiệp còn thấp, chưa có bước chuyển biến mang tính đột phá, chưa thực sự đồng bộ trong tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ tổ chức, bộ máy, biên chế với tự chủ tài chính.

Đại biểu Võ Công Chánh nêu kiến nghị tại phiên thảo luận

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Lê Phú Nguyện cho rằng, UBND thành phố cần chỉ đạo các sở, ngành, đơn vị liên quan chủ động rà soát, khẩn trương xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật theo quy định, làm cơ sở ban hành đơn giá, giá dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước; mặt khác, các đơn vị sự nghiệp công lập phải chú trọng cải thiện dịch vụ, tăng cường liên kết để tăng nguồn thu, giảm chi tiêu ngân sách

“Cần rà soát, tham mưu sửa đổi định mức phân bổ ngân sách cho hai ngành y tế và giáo dục đảm bảo các quy định và phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương, cân đối ngân sách thành phố. Đồng thời, nghiên cứu, đề xuất xây dựng các cơ chế, chính sách về thu hút, chế độ đãi ngộ và đào tạo phát triển nhân lực chuyên môn cao nhất là trong lĩnh vực y tế, giáo dục”, đại biểu Lê Phú Nguyện đề xuất.

Theo đại biểu Võ Công Chánh, cần rà soát lại các lĩnh vực cung cấp dịch vụ công thuộc các lĩnh vực không thiết yếu; đẩy mạnh cổ phần hoá các đơn vị sự nghiệp công lập đủ điều kiện sang công ty cổ phần; các thành phần kinh tế tư nhân đã đáp ứng nhu cầu theo cơ chế thị trường thì không nhất thiết duy trì cung cấp dịch vụ công thuộc sở hữu nhà nước; cần có lộ trình cụ thể để xã hội hoá việc chuyển đổi mô hình các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập ra ngoài công lập nhằm giảm áp lực cho nhà nước.

“Cần thực hiện minh bạch hoá các bộ phận liên danh, liên kết, góp vốn của các đơn vị sự nghiệp công lập; thu hút nguồn vốn từ thành phần kinh tế tư nhân để nâng cao chất lượng, đa dạng hoá dịch vụ công theo nguyên tắc đảm bảo quyền sở hữu của nhà nước. Đồng thời, xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ của đơn vị phù hợp với tình hình hoạt động và cơ cấu tổ chức của đơn vị, bảo đảm các quy định pháp luật liên quan”, đại biểu Võ Công Chánh phát biểu.

NGÔ HUYỀN